Εκπαίδευση, Συμβουλευτική και Υποστήριξη Οικογενειών

Βασική προτεραιότητα των θεραπευτικών προγραμμάτων του  Ι.Σ.Α.Σ. αποτελεί η ολόπλευρη στήριξη της οικογένειας, που περιλαμβάνει εκπαίδευση, θεραπεία και υποστήριξη γονέων. Η εκπαίδευση γονέων περιλαμβάνει συστηματικούς τρόπους εξοικείωσης των γονέων με τις μεθόδους και τεχνικές που αξιοποιούνται στο Ι.Σ.Α.Σ. για την αντιμετώπιση των αναγκών των παιδιών σε όλους τους τομείς: μαθησιακό, γνωστικό, κοινωνικό κ.ά. Επιπλέον, οι γονείς εκπαιδεύονται από τους θεραπευτές του παιδιού τους σε διάφορες τεχνικές, ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστούν δύσκολες συμπεριφορές στο σπίτι, εκρήξεις θυμού, στερεοτυπίες και εμμονές. Τέλος, οι γονείς μαθαίνουν να βοηθούν το παιδί τους σε τομείς αυτοϋπηρέτησης, συνεχίζοντας την εκπαίδευση που ξεκινά στο Ινστιτούτο και διευκολύνοντας την γενίκευση κεκτημένων στόχων, όπως η αυτονόμηση στη χρήση της τουαλέτας, η ένδυση και απόδυση κ.ά.. Η εκπαίδευση αυτή, εκτός από οφέλη για το ίδιο το παιδί, έχει θετικό αντίκτυπο και στη σχέση γονέα-παιδιού.

Η εκπαίδευση των γονέων ξεκινά συνήθως αφού έχουν προηγηθεί κάποιες συνεδρίες ψυχολογικής υποστήριξης των γονέων, οι οποίες, μεταξύ άλλων, στοχεύουν και στην ενημέρωση-εκπαίδευση-ευαισθητοποίηση των γονέων σε θέματα που άπτονται της διαταραχής που παρουσιάζει το παιδί τους, καθώς και των βασικών αρχών του θεραπευτικού του προγράμματος.  Η εκπαίδευση πραγματοποιείται στο σπίτι της οικογένειας μια φορά την εβδομάδα ή περισσότερες αν το επιθυμεί η οικογένεια, ενώ οι γονείς είναι πάντα ευπρόσδεκτοι να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα του παιδιού τους στο Ινστιτούτο. Το Ι.Σ.Α.Σ. ακολουθεί πολιτική ανοιχτών θυρών για τους γονείς.

Ομάδες γονέων

Εκτός από τις προαναφερθείσες υπηρεσίες που αφορούν στην αντιμετώπιση των αναγκών της κάθε οικογένειας ξεχωριστά, παρέχονται και δυνατότητες συμμετοχής των γονέων σε ομάδες ψυχοεκπαίδευσης που αφορούν στις ενδοοικογενειακές σχέσεις και στις κοινωνικές επαφές της οικογένειας. Έτσι προτάσσονται ανάγκες και άλλων μελών της οικογένειας, οι οποίες τίθενται συνήθως σε δεύτερη μοίρα λόγω των αυξημένων αναγκών του παιδιού με αναπτυξιακή ή άλλη διαταραχή.

Οι ομάδες γονέων λαμβάνουν χώρα στο Ι.Σ.Α.Σ. ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με τις ανάγκες των οικογενειών που συμμετέχουν, συνήθως απογευματινές ώρες, και διευκολύνεται με κάθε τρόπο η συμμετοχή των εργαζόμενων γονέων.

Πρόκειται για θεραπευτικές ομάδες με υποστηρικτικό χαρακτήρα, στις οποίες συνήθως παράσχεται ομαδική συμπεριφορική θεραπεία οικογένειας και ψυχοεκπαίδευση, με έμφαση στη βελτίωση της επικοινωνίας των μελών της οικογένειας και της προσαρμογής τους στους ποικίλους ψυχοπιεστικούς παράγοντες που πλήττουν την εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας.

Τέλος, στις ομάδες αυτές οι γονείς έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με άλλους γονείς και να ανταλλάξουν σκέψεις, συναισθήματα και προβληματισμούς, συνειδητοποιώντας έτσι τις κοινές ανησυχίες που χαρακτηρίζουν μια οικογένεια που καλείται να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που συνεπάγεται η συνύπαρξη με παιδί με αναπτυξιακή διαταραχή. Συνήθως στις ομάδες αυτές αναπτύσσονται ισχυροί δεσμοί μεταξύ των γονέων, αφού μοιράζονται σκέψεις, φόβους, ανησυχίες, αλλά και θετικά συναισθήματα. Αυτές οι διεργασίες ομάδας βοηθούν στον αποστιγματισμό της οικογένειας και στην κοινωνική της δικτύωση.

Συμβουλευτική Υποστήριξη Οικογένειας

Η συμβουλευτική γονέων βασίζεται στο αναλυτικό-συμπεριφορικό μοντέλο καθώς και στη συστημική θεραπεία οικογένειας. Η συμβουλευτική αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους γονείς να υιοθετούν θετική στάση απέναντι στα παιδιά τους και τις αδυναμίες τους, να ασκήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το έργο της διαπαιδαγώγησης, να βελτιώνονται διαρκώς στο να επινοούνται εποικοδομητικούς τρόπους αντιμετώπισής των δυσκολιών της οικογένειας.

Η συμβουλευτική γονέων είναι μια από τις πρώτες υπηρεσίες που το Ι.Σ.Α.Σ. παρέχει στους γονείς των παιδιών που παρακολουθούν θεραπευτικό πρόγραμμα. Ο ρόλος της θεωρείται καθοριστικός, διότι οι γονείς δεν μπορούν να εμπλακούν στη θεραπευτικό πρόγραμμα του παιδιού τους, χωρίς προηγουμένως να αντιμετωπίσουν αφενός ενοχικά συναισθήματα, που σχετίζονται με τα αίτια των δυσκολιών του παιδιού τους, και αφετέρου αυξημένο και παρατεταμένο άγχος. Η συναισθηματική κατάσταση γονέων και παιδιών είναι συγκοινωνούντα δοχεία και συνάδουν με την συνολική πρόοδο του παιδιού.

Κατά τις πρώτες συνεδρίες συμβουλευτικής, οι γονείς ενημερώνονται για την συγκεκριμένη αναπτυξιακή διαταραχή που παρουσιάζει το παιδί τους, την συμπτωματολογία της, τα χαρακτηριστικά της, τα αίτια και τους εναλλακτικούς τρόπους παρέμβασης. Επίσης, μπορούν να ζητήσουν ενημέρωση για συγκεκριμένες συμπεριφορές και καταστάσεις που τους προβληματίζουν και για ποικίλα αναπτυξιακά προβλήματα του παιδιού, προβλήματα συμπεριφοράς, άγχους, ύπνου, προσαρμογής και κοινωνικοποίησης.

Οι συμβουλευτικές συνεδρίες υποστήριξης της οικογένειας  διεξάγονται από τους ψυχολόγους του Ι.Σ.Α.Σ. και η συχνότητά τους εξαρτάται από τις ανάγκες της οικογένειας. Είναι σημαντική η παρουσία αμφότερων των γονέων στις συμβουλευτικές συνεδρίες.

Ως προς τη συμβουλευτική σε αδέλφια, συγκροτούνται ομάδες αδελφιών που αποσκοπούν σε ψυχοεκπαίδευση και σε σύνδεση μεταξύ τους, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα εκφόρτισης από συναισθήματα που μπορεί να εξουθενώσουν τα αδέλφια και που τα καθιστούν ευάλωτα στην παρατεταμένη πίεση που μπορεί να δέχονται εντός του οικογενειακού πλαισίου.

Ψυχοθεραπεία Γονέων

Ατομική ψυχοθεραπεία: Η ατομική ψυχοθεραπεία για γονείς στοχεύει στην διερεύνηση των αναγκών των γονέων και στην ομαλότερη λειτουργία τους, με έμφαση στο γονεϊκό ρόλο.

Ομαδική ψυχοθεραπεία: Το Ι.Σ.Α.Σ. διαθέτει ψυχολόγους και θεραπευτές που μπορούν να αναλάβουν ομάδες γονέων για ψυχοθεραπεία εφόσον ζητηθεί από τους γονείς και υπάρχει ένας ικανοποιητικός αριθμός γονέων για να συσταθεί ομάδα.